Σαν Σήμερα: 28 Ιουλίου 1920 – Υπογράφεται η Συνθήκη των Σεβρών

Με την υπογραφή της Συνθήκης, η «μικρή και έντιμος» Ελλάδα έγινε η «Ελλάς των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών»

Το πρωί της 2ας/15ης Μαΐου 1919 ξεκίνησε η απόβαση των Ελλήνων στρατιωτών της 1ης Μεραρχίας στο λιμάνι της Σμύρνης. Χιλιάδες Ελληνες, με επικεφαλής τον μητροπολίτη Χρυσόστομο, είχαν πλημμυρίσει την παραλιακή λεωφόρο για να υποδεχθούν τους στρατιώτες του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος. Ενας διακαής πόθος πολλών ετών είχε γίνει επιτέλους πραγματικότητα.

Τις επόμενες ημέρες έφθασε στη Σμύρνη και ο ύπατος αρμοστής Αριστείδης Στεργιάδης, τον οποίο συνέδεε στενή φιλία με τον πρωθυπουργό, Ελευθέριο Βενιζέλο. Ο αρμοστής εργάστηκε για τη συνεργασία των ελληνικών Αρχών που εγκαταστάθηκαν στη Σμύρνη με τις κατά τόπους οθωμανικές υπηρεσίες. Συγκρούστηκε, μάλιστα, με όποιον εφάρμοζε κάποια διάκριση εις βάρος των μουσουλμάνων, η οποία θα μπορούσε να διαταράξει την τάξη ή να περιπλέξει τις λεπτές σχέσεις του με τους εκπροσώπους των συμμάχων της Ελλάδας στη Σμύρνη.

Η ελληνική στρατιωτική διοίκηση στη Μικρά Ασία επεκτάθηκε το καλοκαίρι του 1920 για λόγους ασφάλειας. Ξεκινώντας στις 9/22 Ιουνίου και ύστερα από μόλις τριάντα πέντε ημέρες, οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις κατέλαβαν τη Φιλαδέλφεια, την Πέργαμο και την Προύσα, την πρώτη πρωτεύουσα του οθωμανικού κράτους. Η ελληνική προέλαση στη Μικρά Ασία συνεχίστηκε και τον Αύγουστο με την κατάληψη του Ουσάκ. Ταυτόχρονα, οι σύμμαχοι της Ελλάδας έδωσαν την άδεια να καταλάβει ο ελληνικός στρατός ολόκληρη τη Θράκη έως την Τσατάλτζα, έξω από την Κωνσταντινούπολη. Επρόκειτο για μια ξεκάθαρη απειλή των δυτικών δυνάμεων στην οθωμανική κυβέρνηση να αποδεχθεί σύντομα τους προτεινόμενους όρους για την υπογραφή συνθήκης ειρήνης.

Η πολυπόθητη συνθήκη ειρήνης των νικητών του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου με την Οθωμανική Αυτοκρατορία υπογράφτηκε στις 28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920 στο προάστιο των Σεβρών του Παρισίου, μια περιοχή γνωστή για τα εργοστάσια κατασκευής των εξαιρετικής ποιότητας πλην όμως εύθραυστων πορσελάνινων προϊόντων. Φυσικά, αυτό δεν έμεινε ασχολίαστο από τους συμμετέχοντες στις διεργασίες της συνδιάσκεψης ειρήνης. Η Συνθήκη των Σεβρών χαρακτηρίστηκε από την ημέρα της υπογραφής της κιόλας ως «εύθραυστη».

Η συνθήκη προέβλεπε, όσον αφορούσε τα ελληνικά συμφέροντα, την παραχώρηση στην Ελλάδα της Ανατολικής Θράκης, της Ιμβρου και της Τενέδου, των Δωδεκανήσων πλην Ρόδου και επιβεβαίωνε την ελληνική κυριαρχία στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Ακόμη, όριζε πως η περιοχή της Σμύρνης θα παρέμενε υπό οθωμανική κυριαρχία αλλά τη διοίκηση θα ασκούσε η Ελλάδα. Μετά την παρέλευση πέντε ετών θα αποφασιζόταν με δημοψήφισμα η κυριαρχία στην περιοχή. Προέβλεπε, επιπλέον, τη δημιουργία αρμενικού κράτους.

Με την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών εκπληρώθηκε το «Οραμα της Ιωνίας» του Βενιζέλου και των συνεργατών του. Η Ελλάδα από «μικρή και έντιμος» προ των Βαλκανικών Πολέμων έγινε με τη Συνθήκη των Σεβρών η «Ελλάς των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών», αποκαθιστώντας τα ιστορικά δίκαια των Ελλήνων στη Μικρά Ασία και τη Θράκη. Η εξέλιξη των γεγονότων, βέβαια, δεν επιβεβαίωσε τις ελπίδες των Ελλήνων για διατήρηση του καθεστώτος της ελληνικής κυριαρχίας σε αυτές τις περιοχές του αλύτρωτου ελληνισμού. Μετά την Καταστροφή του 1922, πλέον του ενός εκατομμυρίου Ελληνες της Μικράς Ασίας και της Θράκης εκδιώχθηκαν από τις πατρογονικές τους εστίες, αναζητώντας καταφύγιο στο ελληνικό κράτος.

Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης

πηγη:kathimerini